دوربين مدار بسته دام (Dome) از پركاربردترين و پرفروش‌ترين انواع دوربين مدار بسته است. اين نوع دوربين مدار بسته در كنار دوربين مدار بسته بولت (Bullet)، اكثريت دوربين‌هاي مدار بسته را تشكيل مي‌دهند. استفاده از اين دوربين ها در نظارت ويدئويي در امنيت افراد، اموال، منابع و ساختمان‌ها امروزه نقش پررنگي دارد. تعداد دوربين‌هاي مدار بسته در جهان در سال‌هاي گذشته رشد به سزايي داشته، به طوري كه در سال 2014 تخمين زده مي‌شد كه 240 ميليون دوربين مدار بسته در سراسر جهان فعالند، و اين عدد در پايان سال 2019 به 770 ميليون رسيده است. همچنين پيش‌بيني مي‌شود كه در سال 2021 نيز تعداد دوربين هاي مدار بسته در جهان رشد 7 درصدي داشته باشد.
دوربين‌هاي مدار بسته بر اساس موارد مختلفي همچون نوع سيگنال و شكل ظاهري دسته‌بندي مي‌شوند. در دسته‌بندي بر اساس شكل ظاهري، مي‌توان به دوربين‌هاي دام، بولت، فيش‌آي، باكس و كيوب اشاره كرد. دوربين مدار بسته دام كه رايج‌ترين نوع دوربين مدار بسته بوده و امروزه در انواع ساختمان‌هاي تجاري، مسكوني، عمومي و همچنين سيستم نظارت شهري استفاده مي‌شود، به شكل گنبدي بوده و به همين دليل به اين نام خوانده مي‌شود. در اين مطلب قصد داريم با بررسي ويژگي‌ها، كاربردها، مزايا و محدوديت‌هاي اين نوع دوربين، به بررسي آن بپردازيم.
شكل ظاهري دوربين مدار بسته دام
دوربين مدار بسته دام داخل يك محفظه شيشه‌اي به شكل يك نيم‌كره و گنبدي شكل بوده و به همين دليل به آن دوربين دام (به انگليسي: Dome و به معناي گنبد و برآمدگي) مي‌گويند. دوربين‌هاي دام بسيار پر استفاده بوده و در انواع و اندازه‌هاي مختلف طراحي شده‌اند به طوري كه بتوانند در برابر عوامل مختلف بيروني مانند سرقت، رطوبت و گرد و خاك مقاومت كنند. همچنين از قابليت‌هاي مختلف مانند ديد در شب و ارسال تصاوير بر روي اينترنت نيز مي‌توانند بهره برند. دوربين مداربسته دام نصب نسبتا ساده‌اي داشته و از قسمت صاف پشتي خود به هرجايي مانند سقف يا پايه‌اي مخصوص پيچ مي‌شود. به دليل شكل دوربين دام كه از بالا متصل مي‌شود، جلوي ساخت لانه يا تار توسط جانوراني مثل كبوتر يا عنكبوت گرفته شده و پوشش لنز دوربين به اين وسيله گرفته نمي‌شود، مسئله‌اي كه در دوربين‌هاي بولت مي‌تواند مشكل‌ساز شود.
دوربين‌هاي مدار بسته دام به دليل شكل ظاهري خود در فضاهاي بزرگ مي‌توانند پوشش مناسبي ارائه دهند. اگرچه بسياري از اين دوربين‌ها مي‌توانند در فضاي آزاد و در معرض باران نيز نصب شوند، ولي در بسياري از موارد براي كاربردهاي داخلي استفاده مي‌شوند. ظاهر مناسب و شكيل آن‌ها استفاده از اين نوع دوربين را براي نصب در لابي هتل‌ها، سالن‌هاي بزرگ در فروشگاه‌ها و رستوران‌ها ممكن كرده است. پوشش لنز اين دوربين‌ها گسترده‌تر بوده و در بعضي از مدل‌ها (دوربين اسپيد دام) قابليت حركت و كنترل از راه دور را نيز دارد، در حالي كه در دوربين‌هاي بولت جهت لنز به سمت يك نقطه بوده و دستي تنظيم مي‌شود، اگرچه از لحاظ فاصله قادر به پوشش مناطق دورتري هستند.
دوربين اسپيد دام
نوع خاصي از دوربين دام نيز وجود دارد كه به اسپيد دام (PTZ Camera) معروف بوده و نام انگليسي آن برگرفته از سه كلمه‌ي Pan، Tilt و Zoom است كه به معناي حركت در راستاي بالا و پايين، چپ و راست و همچنين بزرگنمايي مي‌باشد. همانطور كه از اسم اين نوع دوربين پيداست، لنز آن قابليت حركت و پوشش گسترده‌ي محيط را دارد. استفاده از اين دوربين نيازمند اپراتوري براي كنترل آن به صورت دستي و بررسي تصاوير است. بسته به نوع نرم‌افزار، دستگاه مي‌تواند حركات را به صورت اتوماتيك نيز دنبال كرده و ضبط كند. اين دوربين اين مزيت را دارد كه مي‌توان از راه دور و با تغيير زاويه و بزرگنمايي لنز آن، به تصاوير زنده از مكان وسيعي در حالت 180 درجه يا 360 درجه دست پيدا كرد.
اگرچه دوربين اسپيد دام با حركت خود فضاي زيادي را پوشش مي‌دهند ولي به تنهايي و به صورت همزمان زاويه ديد محدودي داشته و اين مي‌تواند در كاربري عمومي مشكلاتي را به همراه آورد. به طور مثال در صورتي كه اين دوربين‌ها روي حالت اتوماتيك يا پيش‌فرض تنظيم شده باشند، چرخه‌ي ضبط آن‌ها امكان دارد به صورتي عمل كند كه بعضي از نقاط را در لحظات حساس پوشش نداده و حوادث مهمي را از دست دهد. همچنين به دليل وجود قطعات مكانيكي زياد كه در حال حركت هستند، امكان خرابي زودهنگام در دوربين هاي اسپيد دام بيشتر بوده و عمر كوتاه‌تري دارند.
بيشتر بخوانيد: دوربين مداربسته براي منزل
مزاياي دوربين مدار بسته دام
دوربين هاي مدار بسته دام با شكل ظاهري خاص خود مزيت‌هايي را به ارمغان آورده‌اند كه كاربردهاي مهمي را براي آن‌ها به وجود آورده است. در اين قسمت به بررسي چند مزيت كليدي در دوربين دام مي‌پردازيم.
مشخص نبودن جهت ضبط تصوير
يكي از مهم‌ترين و عمده‌ترين مزاياي دوربين‌هاي مدار بسته دام، اين است كه افراد بيروني نمي‌توانند جهت فيلمبرداري آن را به راحتي تشخيص دهند. لنز دوربين داخل يك برآمدگي شيشه‌اي است كه داخل آن به سختي ديده مي‌شود، بنابراين فرد خاطي نمي‌تواند متوجه شود كه لنز دوربين به چه سمتي نشانه رفته است. اين عدم قطعيت و مشخص نبودن نقاط مورد پوشش توسط دوربين خود باعث ايجاد عدم امنيت براي فرد سارق مي‌شود. احتمال به شناسايي دستگيري توسط مراجع امنيتي، باعث پيشگيري از وقوع جرم توسط مجرمين شده است.
استقامت مكانيكي بالا
از ديگر مزاياي دوربين مدار بسته دام بايد به استقامت بالاي آن‌ها اشاره كرد. دوربين هاي مدار بسته هميشه در معرض خرابكاري بوده و سارقان در صورت احساس خطر و احتمال شناسايي، به خراب كردن و در نتيجه از بين بردن نظارت آن‌ها مي‌پردازند. دوربين دام به گونه‌اي طراحي و ساخته مي‌شود كه در مقابل خرابكاري و آسيب مجرمان در امان بماند. قاب دوربين‌ها با استانداردهاي بالاي ضد خرابكاري (مانند IK08 و IK10) (لينك خارجي https://en.wikipedia.org/wiki/EN_62262) طراحي شده‌اند و از خود دوربين درون محفظه‌اي بسيار محكم و غير قابل نفوذ محافظت مكانيكي مي‌شود. از كار انداختن اين دوربين‌ها به راحتي ممكن نبوده و نيازمند ابزار خاص است. در مقابل دوربين‌هاي بولت را كه در ارتفاع پايين‌تري هم قرار دارند را مي‌توان به صورت دستي تغيير جهت داده و جلوي ضبط تصاوير را گرفت.
زاويه ديد وسيع
دوربين‌هاي مدار بسته دام به گونه‌اي است كه مي‌تواند زاويه‌ي وسيع‌تري را نسبت به دوربين‌هاي ديگر پوشش دهد. لنز دوربين بولت به عنوان ديگر نوع پرفروش دوربين مداربسته به يك سمت نشانه رفته، و اگرچه از قابليت بزرگنمايي و ديد تا دوردست خوبي بهره مي‌برد، اما زاويه‌ي بزرگي را نمي‌تواند تحت پوشش خود قرار دهد. دوربين دام در مكان‌هاي وسيع و سالن‌هاي بزرگ پراستفاده‌تر است. در سالن‌هاي رستوران، بانك، محوطه‌هاي بزرگ مانند مدرسه، چهارراه‌هاي شلوغ شهر، سالن‌هاي توليد و همچنين بيمارستان‌ها مي‌توان دوربين‌هاي مدار بسته از نوع دام را يافت.
ساير ويژگي‌ها
دوربين هاي مدار بسته دام از مزيت‌هاي گوناگون دوربين هاي مدار بسته نيز استفاده مي‌برند. به طور مثال انواع گوناگوني از دوربين دام به صورت ضد آب و مقاوم در برابر باران ساخته شده است. از اين دوربين‌ها مي‌توان در بيرون از ساختمان‌ها، خيابان‌هاي شهر و مناطقي كه امكان تماس با آب وجود دارد استفاده كرد. همچنين بعضي دوربين هاي مدار بسته دام را به وسيله هيتر گرمايي و سنسور دما به طوري طراحي كرده‌اند كه قابليت كار در دماهاي بسيار پايين يا بالا را داشته باشد. استفاده از قابليت ديد در شب (IR) نيز در دوربين هاي مدار بسته دام باعث مي‌شود استفاده از آن‌ها در تاريكي شب و اماكن تاريك ممكن شود.
بيشتر بخوانيد: نمايندگي هايك ويژن پشتيباني هايك ويژن
محدوديت‌هاي دوربين دام
دوربين دام محدوديت‌هايي نيز دارد كه باعث مي‌شود در مواردي استفاده از انواع ديگر، دوربين مدار بسته به‌صرفه‌تر باشد. بعضي از اين محدوديت‌ها را بررسي مي‌كنيم.
نصب سخت‌تر به نسبت دوربين بولت
دو نوع دوربين مدار بسته‌ي دام و بولت عمده‌ي دوربين‌ها را تشكيل مي‌دهند. هر دو نوع اين دوربين‌ها با توجه به استفاده مكرر از نصب و راه‌اندازي ساده‌اي برخوردارند. به هر حال، نصب دوربين مدار بسته دام نسبت به دوربين نوع بولت اندكي سخت‌تر است. دوربين بولت داراي پايه‌ايست كه مستقلا به ديوار متصل شده و به راحي جدا مي‌شود، در حالي كه در دوربين دام بايد قسمت مسطح دوربين به سقف متصل شود. همچنين براي تغيير زاويه‌ي مورد پوشش دوربين دام بايد آن را باز كرده و مجددا تنظيم نمود، در حالي كه زاويه‌ي ضبط دوربين بولت را مي‌تواند به راحتي و دستي تغيير داد و هر هر جايي كه در اطراف دوربين قرار دارد، تصويربرداري كرد.
محدوديت محل نصب
اگرچه هر دو نوع دوربين مدار بسته دام و بولت با قابليت‌هاي خاص استفاده شده در آن‌ها توانايي نصب در هر محيطي را دارند، اما نصب دوربين دام مي‌تواند محدوديت‌هايي داشته باشد. به طور مثال دوربين دام به گونه‌اي طراحي شده كه قسمت مسطح آن به سقف متصل شود، مسئله‌اي كه هميشه ساده نبوده و امكان وجود محدوديت هست. در مقابل دوربين‌هاي مدار بسته بولت را مي‌توان به هر قسمتي از ديوار يا سقف متصل كرد. همچنين در نصب ،دوربين مدار بسته دام در قسمت‌هاي گوشه‌اي محيط، حداقل نصف فضاي اطراف آن‌ها را ديوار پوشش داده فلذا از پتانسيل كامل خود استفاده نمي‌كنند. اين مسئله باعث شده دوربين دام در ميان فضاهاي وسيع بيشتر به كار رود. ظاهر زيباتر آن نيز اين كاربري را بيشتر مورد توجه قرار داده است.
كلام آخر؛ در خريد دوربين دام به چه مسائلي توجه كنيم؟
دوربين مدار بسته دام پراستفاده‌ترين نوع دوربين مدار بسته در دسته‌بندي مربوط به شكل ظاهري هستند. اين دوربين‌ها با امكانات خود قابليت استفاده در هر مكان و شرايطي را دارند. از جمله مسائل مورد توجه در هنگام خريد، تعداد دوربين مورد نياز است. دوربين‌هاي دام مي‌توانند فضاي بيشتري را ولي در فاصله كوتاه‌تر پوشش دهند. نوع PTZ اين دوربين نيز قابليت حركت و پوشش كامل محيط را دارد، ولي اين پوشش حداكثري به صورت همزمان مهيا نيست. محل و نوع استفاده از دوربين نيز بايد مورد توجه قرار گيرد، در صورت قرار داشتن دوربين در خارج از محيط ساختمان بايد در برابر باران و گرد و خاك مقاومت داشته و در صورت استفاده در تاريكي، بايد به قابليت ديد در شب (IR) مجهز باشد. مطرح كردن اين سوالات با مشاوران مجرب در نصب دوربين مدار بسته مي‌تواند به انتخابي مطمئن و مناسب كمك كند.
بيشتر بخوانيد: برند هايك ويژن